Iako su po pravilu domaći sadržaji (pre svega serije) gledaniji, u odnosu na strane, na našim komercijalnim televizijama dešavalo se i obrnuto. Što se tiče stranih serija televizijama su vladale američke, latino-američke, turske. Čak je jedno vreme “želju za vlast” pokazale su i indijske sapunice, što se na svu sreću nije dogodilo.
Počelo je sve Dinastijom, serijom koju je gledala cela Jugoslavija. Da se ogradim, ovo nije prva emitovana strana serija na našim prostorima, ali je od svih tih bila najgledanija i najpopularnija. Od Dinastije i Beverli Hilsa preko Kasandre i Rubi do aktuelnih turskih, sve smo ih (po)gledali. Ili ne?
Din-din-dinastija
Ogromnu popularnost u bivšoj Jugoslaviji sredinom 80ih doživela je kultna američka sapunica “Dinastija”.Cela Jugoslavija je znala ko su Karingtonovi i čuvene tuče Aleksis i Kristal, gledali svaki dan koju će to novu spletku Aleksis da pripremi. Dinastija nije bila samo “sapunjava” poslastica, već je ljudima predstavljala i pogled u živote prljavo bogatih pojedinaca.
U Americi je zapravo ova serija nastala kao želja ABC mreže da preotme gledaoce CBSovoj sapunici “Dalas”. “Dalas” je u SADu bila dosta popularnija od “Dinastije”, kojoj se čak tokom prve sezone smešilo otkazivanje zbog loših rejtinga. Međutim ulaskom Aleksis Morel Karington, bivše žene glavnog muškog lika – Blejka Karingtona, gledanost serije počinje da raste iz epizode u epizodu. Tokom 5. sezone serija postaje najgledanija u SADu i čak prestiže svoju glavnu konkurenciju “Dalas”.
Ova saga nije bila jedina kultna serija koju su gledali milioni naših sugrađana, to su bile i Beverli Hils, Čuvari plaže, Dosije X, Simpsonovi, Urgentni centar, Prijatelji i druge.
Tokom 90ih kod nas stiže latino-američka produkcija koja ubrzo preuzima primat nad našim tržištem. Tokom 2000ih gledanost holivudskih serijiskih ostavernja počinje da pada, dok ih danas praktično i nema na domaćim kanalima (sem repriza na O2 ili kriminalističih na RTSu) kako zbog loše gledanosti tako i zbog dostupnosti na internetu.
Sa neta…
Kada je Željko (Mitrović) čuo da ljudi sa oranjem kao i sa svim poslovima koji do tada rade prestaju sa početkom Ljovisne u 16h video je budućnost televizije i ciljne publike u narednih 10 godina. (Vukajlija)
Televisa presenta…
Međutim tokom 90ih primat nad našim tržištem polako počinju da preuzimaju latino-američke telenovele, kao što su Kasandra, Esmeralda, Ljovisna, Marisol, Zlobnica, kasnije i Skrivene strasti, Rubi, Marina, Trijumf ljubavi,..
Ove serije su ubrzo osvojila srca publike, i započele vladavinu dugu skoro dve decenije. Ljudi su počeli da jure svojim kućama kako ne bi propustili nijednu scenu serije. Čak su se i pisale peticije da se Kasandra oslobodi zatvorske kazne. Mnogobrojni naslovi, međutim među svim tim naslovima izdvojile su nekoliko koje su široke narodne mase upamtile.
Pitali smo fanove telenovela…
Zamolio sam forumaše sa EMDT foruma (posvećen telenovelama i sapunicama) da mi odgovore na nekoliko (jednostavnih) pitanja vezana za telenovele i time pomognu pisanje članka:
- Po čemu se razlikuju latino američke telenovele u odnosu na sapunaste serije iz Holivuda?
Odgovori su bili slični. Uglavnom se to odnosilo na to što telenovele uglavnom imaju definisanu radnju koje se drže do kraja ” gde obično zli plate za sve, a ostali žive srećno do kraja života” , kao i na broj epizoda, i to ih “cini modernim bajkama, prijemcivim svim generacijama”.
2. Koja popularna telenovela vam se dopala i kakav je utisak ostavila na vas?
Forumaši nisu mogli da se odluče samo za jednu, već su to bile uglavnom Kasandra, Ljovisna, Ljubavne veze, Zlobnica, Skrivene strasti, Nova zemlja, Tajanstvena žena, Rubi, Teresa, Kraljica juga, Zabranjena ljubav, Lola;
3. Sta zamerate scenaristima telenovela i zašto?
“Scenaristima najviše zameram kad skrenu sa koloseka, unakaze dobre likove ili kada ne napišu dovoljno dobre i zanimljive likove koji bi mi držali pažnju i za koje bih navijao, odnosno bili mi dragi.” – Stef
” Izmjenu priče zbog loše gledanosti. To je uglavnom ranije bilo, evo primjer El fantasma de Elena (kod nas Elenin duh). Na početku smo imali duha koji je proganjao likove, ali kada su vidjeli da ne ide, pretvorili su priču u klasičnu sapunicu.” – Boyan
“To što su počeli da pišu scenarije tako da misle da će publika telenovela baš sve da proguta, što je dovelo do urušavanja žanra.” – kristinkv86
Zbog čega su ove serije preuzele primat nad imućnijom američkom hiperprodukcijom kod nas?
Uglavnom, kako zbog gledanosti, tako zbog cene. O tome je za NIN govorio i nekadašnji urednik filmskog i serijskog programa na Pinku – Robert Nemeček:
Za naše uslove sve je strahovito skupo. To je ono što ljudi ne shvataju, gube iz vida. Svi kažu kako Pink zadovoljava nizak ukus gledališta, umesto da ga edukuje. Pink je televizija koja je htela da bude komercijalna, a taj strani filmski i serijski program koji smo kupili do sada, nikada ga ne bismo isplatili njim samim. Svi ti “zamovi”, “grandovi” su nam isplatili “X files” i “Simpsonove”, kao i mnoge filmove koje smo premijerno prikazivali, čak i one koji iz nekog razloga nisu ni prikazivani u bioskopima kod nas.
Postoje veoma velike razlike u ceni. Od 500 dolara do dve i po hiljade dolara po epizodi, plus svi ostali troškovi koje treba tu uračunati. Cena filmova, takođe, varira. Nekoliko hiljada dolara po filmu je, recimo, solidna cena, mada nam ex YU republike, Slovenija i Hrvatska često diktiraju cene. One po filmu plaćaju dvadeset do trideset hiljada dolara. Budući da je sekund reklamnog prostora na HTV 56 dolara, računica je jasna – oni na filmu mogu da zarade, samo na spotovima i do 60 000 dolara pa im nije problem da film plate trideset hiljada.
“Simpsonovi” – to nije tipična serija. To je serija visokog rizika za Jugoslaviju i toga su stranci bili svesni. Crtana serija za odrasle ovde kao pojam nije postojala. Postojale su “Nindža kornjače” i Dizni. Ništa treće. Ja sam “Simpsonove” imao još za vreme bombardovanja, ali se nisam usuđivao da ih pustim. Ta serija je počela sa rejtingom 2,3 i 2,5 (procenat stanovništva koje prati seriju, prim. a.) da bi u reprizi stigla do 10. Dali su mi najnižu moguću cenu za njih.
Latino-američke telenovele su bile daleko jeftinije i imale mnogo više epizoda po seriji od američkih, što je zapravo bio vetar u leđa našim televizijama za emitovanje, naravno uz sve to imale su i ogromnu gledanost. Čak i ljudi koji ih nisu gledali bili su upućeni u radnju serije, što je još jedan od pokazatelja velike popularnosti ovih serija.
Dolaze turci
2009. godine na našim ekranima dolaze serije iz Turske. Prva takva bila čuvena Šeherezada tj. “1001 noć”. Reklamirana kao “poklon damama za 8. mart” ubrzo je osvojila srca publike. Prebačena je iz prvobitnog termina (16:30) u 20 časova na FOXu (sadašnja Prva). Ubrzo su svi znali Onura i Šeherezadu, kao i za tešku sudbinu Šeherezade. Kada je 1001 noć prebačena u udarni termin, njen stari termin nasledila je nova turska porodična saga “Kad lišće pada” koja je još više bila gledanija od njenog predhodnika. Ove serije su ozbiljno ugrzozile gledanost i opstanak latino-američkih serija.
Brojna negeodvanja javnosti, kao i negativna kampanja nisu uspele da smanje njihovu gledanost. Smatra se da su im čak i povećali popularnost i gledanost, kao i doprineli na značaju.
Zbog čega su ove serije uspele da odvuku gledaoce od drugih (latino-američkih)?
Kako je krenula sa emitovanjem 1001 noć tako su ljudi krenuli da porede nju sa telenovelama. Uglavnom su ljudi pričali kako je serija dosta realnija od drugih koje su se u to vreme prikazivale, nisu uvek imale srećan kraj i dr. Čak su i “govorili” kako je “naš mentalitet bliži turskom, nego meksičkom”.
Veliku pažnju javnosti izazvalo je glasanje za novu naslednicu serija “Kad lišće pada” i “1001 noć”. Prva televizija je saopštila da su u opticaju serije “Ezel”, “Plač violine”, “Sulejman veličanstveni” od turskih, kao i “Larin izbor” (do tada najavljivan na Pink televiziji, a o tome više dole u nastavku teksta) iz Hrvatske. Glasalo se putem SMSa, dok je na sajtu televzije bilo i onlajn anketa. Prve epizode ovih 4 serija prikazane su u periodu od 13. do 16. februara, kako bi gledaoci imali uvid u ponudu. Sulejman Veličanstveni je proglašen pobednikom sa osvojenih 27,70% glasova (Ezel 26,30%, Larin izbor 23,46%, Plač violine 22,54%). Prikazivanje je nastavljeno drugom epizodom serije, a serija je ubrzo stekla dobru gledanost i postala najgledanija serija u Srbiji (tada).
Negativna kampanja protiv turskih serija je nastavljena, pa je uprkos visokim rezultatima gledanosti ova serija imala i niz negativnih kritika, kako gledalaca tako i drugih medija, istoričara itd.
Nakon druge sezone “Suljemana” na Prvoj počinje “Kako vreme prolazi”. Koja je po gledanosti uspela da nadmaši 1001 noć i Sulejmana, dok je što se gledanosti tiče bila rame uz rame sa serijom Kad lišće pada, doduše neke epizode Vremena su bile gledanije od Lišća. Pa tako mogu slobodno reći da titulu najgledanije turske serije kod nas nosi “Kako vreme prolazi”.
Tokom emitovanja serije “Kad lišće pada” i Pink se odlučuje da se okrene Bosforu. Pa tako započinje emitovanje serije “Polje lala”, u kojoj glavnu ulogu igra Emina Jahović. Serija je u početku bila sinhronizovana, ali publici se nije dopala ta sinhronizacija, pa su krenuli sa komentarima poput: “Zašto Emina Jahović ima isti glas kao i Ejpril iz Nindža kornjača?” Ubrzo su čelnici TV Pink prestali sa sinhronizacijom i umesto nje ubacili titlove u nove epizode.
Ni jaka marketinška kampanja, kao ni Emina Jahović nisu uspeli da privuku gledaoce, pa je serija imala slabu glednost i posle nekog vremena skinuta sa programa. Naprotiv Pink nije odustao od serija sa Bosfora, ubrzo je uveo još jedan večernji termin za turske serije i nastavio sa serijom “Nasleđe jedne dame” koja je imala visoku glednost.
Ubrzo nakon toga turske serije su se smenjivale ne samo na Prvoj, već i na Pinku i Hepiju. Ali je Prva do kraja 2013. imala visoku gledanost turskih serija, dok ostale televizije i ne. Na Pinku je pored Nasleđa jedino visoku gledanost imala i turska serija “Ljubav i osveta”.
Igra prestola
“Sulejman” od 2013. više nije bio u rukama Prve, već televizije Nova.RS (ne mešati sa Novom S), pa tako od sredine decembra 2013. ova televizija počinje sa emitovanjem serije. Emitovano je pola 3. sezone. Serija je nakon zatvranja televzije (preko licitacije) prodata Pinku, koji je odemitovao u celosti 3. i 4. sezonu.
Takođe taj decembar donosi i promenu što se turskih serija tiče. Nakon završetka serije “Kako vreme prolazi” Prva počinje sa promocijom nove serije “Karadaji”, u isto vreme to čini i Pink sa “Silom”. Počele su emitovanje istog dana, a pobedu je odnela “Sila”, pa tako sve dalje turske serije koje su emitovane na Pinku bile su gledanije od onih na Prvoj.
Tokom emitovanja serije “Paramparčad” Prva se pohvalila kako je upravo ta serija trenutno najgledanija strana serija u zemlji.
Od 2017. gledanost televizije, a i interesovanje za turske serije počinje da opada. Pink sve manje kupuje turske serije, a Prva je zadnju tursku seriju emitovala krajem 2017. i od tada prestala da emituje nove turske serije (emituju samo reprize u 11h prepodne).
Kad smo kod turskih serija, od ponedeljka u 20:00 na Pinku počinje emitovanje nove turske serije “Nemoguća ljubav” (org. Hercai), dok se serija “Njena sudbina” sklanja sa programa.
Turskim serijama vreme polako ističe. Pa tako ko zna, možda ovo bude i poslednja turska serija kod nas ?!
Vila Marija
Tokom 2004. Hrvatska kreće sa proizvodnjom svojih telenovela, koje su od tada prisutne i na našim televizijama. Pink je tokom 2004. počeo sa emitovanjem serije “Vila Marija”. Zbog dobrih rezultata u popodnevnim terminima, nastavljeno je sa njihovim emitovanjem, pa su pored Vile Marije na Pinku emitovane i Ljubav u zaleđu, Obični ljudi, Ponos Ratkajevih, Zakon ljubavi. Od poslednje “Zakon ljubavi” Pink je prestao sa emitovanjem hrvatskih telenovela. Hrvatske telenovele emitovane su i na B92, FOXu, kasnije i na Prvoj.
Lara bira…
Tokom 2012. Pink je počeo sa promocijom hrvatske telenovele koja je osvojila region – Larin izbor. Ubrzo, posle nekoliko dana sa Prve su saopštili da će se kod njih pomenuta serija emitovati. Zapravo serija je završila na B92 gde se tokom 2013. emitovala prva sezona i to ne u celosti. Emitovanje druge sezone je nastavljeno na Prvoj, posle nekoliko godina.
Mala nevesta? Šta to beše?
Tokom 2011. u Srbiji počinje emitovanje indijskih serija na nacionalnim televizijama. Ubrzo ove serije postaju sve gledanije, čak jedno vreme gledanije od turske produkcije. Što je na svu sreću kratko trajalo i ubrzo nakon toga emitovanje bolivudskih sapunica prestaje. Prva emitovana (ali i poslednja) bila je Mala nevesta. Ova serija se emitovala kod nas od 2011. do 2016. sa povremenim prekidima. Ubrzo postaje veoma popularna, ali vremenom i sinonim za serije koje se nikada neće završti. Emitovanje je prekinuto nakon 2000 epizoda, pa je u Srbiji preostalih 245 epizoda ostalo neprikazano.
Bolivudska produkcija je kod nas uglavnom bila predmet podsmevanja i omalovažavanja, kako zbog katastrofalne produkcije, tako i zbog scenarija i radnje. I ako je bila dosta popularna, Mala nevesta nije bila najgledanija indijska serija kod nas. To je bila serija “Odbačena” sa Prve. Šokantno, zar ne? :D
Domaće je domaće!?
Od 2017. Prva se odlučuje za snimanje rimejkova latino-američkih telenovela. Prva takva bila je Istine i laži, koja je ubrzo postala najgledanija serija u toku svog emitovanja. To nas očekuje i tokom 2020. sa serijama “Igra sudbine” i “Tate”.
Ford v Ferrari / Le man ’66: Slavna 24 sata ( Recenzija )
Da napomenem, još jednom, da emitovanje “Igre sudbine” počinje od 20.01. na Prvoj, dok će serija “Tate” krenuti nedelju dana kasnije (27.01. takođe na Prvoj). Dok se “Istine i laži” vraćaju na jesen 2020.
Bez obzira na uspeh ovih rimejkova Pink je od jeseni lansirao telenovelu iz svoje kuhinje – Crveni mesec, koja je trenutno najgledanija serija u svom terminu emitovanja.
Pratite nas i na društvenim mrežama – Facebook, Twitter, Instagram, Youtube.
